W dniach 14-24 października Mazowiecki Instytut Kultury zaprasza na pierwszą edycję festiwalu PERSONA. To festiwal poświęcony kobietom artystkom, służący promocji ich twórczości i przybliżający wybitne kobiece osobowości ze świata sztuki. Ma on także inicjować i inspirować do dyskusji na tematy dotyczące sztuki kobiet i problemów kobiet we współczesnym świecie. Patronką duchową tegorocznej odsłony będzie Julia Hartwig, a wśród zaproszonych gości: m.in. Anda Rottenberg i prof. Zbigniew Mikołejko, Katarzyna Surmiak-Domańska, Małgorzata Rejmer, Aleksandra Lipczak, Agnieszka Wolny-Hamkało, Joanna Mueller, Dorota Landowska, Karolina Gorczyca.
Projekt festiwalu wyrósł z niezgody na pomijanie roli kobiet we współtworzeniu polskiej kultury. Zależy nam na przywróceniu właściwej rangi kobietom twórczyniom. Bohaterką i patronką duchową tegorocznej odsłony jest wybitna polska poetka Julia Hartwig
– mówi Magdalena Ulejczyk, Dyrektorka Mazowieckiego Instytutu Kultury i inicjatorka wydarzenia.
Projekt festiwalu wyrósł z niezgody na pomijanie roli kobiet we współtworzeniu polskiej kultury. Problem ten w szerszej perspektywie pokazała m.in. Anna Kowalczyk w książce Brakująca połowa dziejów. Nam zależy na przywróceniu właściwej rangi kobietom twórczyniom. Kanon lektur w polskich szkołach to głównie książki napisane przez mężczyzn (ponad 90 proc.), od najmłodszych lat poznajemy świat kultury i sztuki w dużej mierze z męskiej perspektywy.
Impulsem do myśli o festiwalu był dla mnie także artykuł Evy Milczarek („Wysokie Obcasy”, marzec 2020), informujący o inicjatywie „Kobiety czytają kobiety”, w którym autorka pisze: <<W Polsce można uważać się za osobę oczytaną, w ogóle nie czytając kobiet. A jak świadomie wybierasz pisarki, to większość zakłada, że gustujesz wyłącznie w romansidłach.>> Istnieje zatem realna potrzeba „odczarowania” tzw. kobiecej (pisanej przez kobiety, nie rozumianej w sensie gatunkowym) literatury, jak również innych dziedzin kultury i sztuki, w których nie zawsze rola artystek jest właściwie doceniana i eksponowana. Mam nadzieję, że Festiwal PERSONA do tego się przyczyni i na stałe wpisze się w kanon ważnych wydarzeń kulturalnych przybliżających szerszej publiczności kobiety artystki – te zapomniane, jak również te bardzo utalentowane, które będziemy mogli wspierać na początku ich artystycznej kariery.”
Bohaterką i patronką duchową tegorocznej odsłony jest wybitna polska poetka Julia Hartwig, rówieśniczka Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Tadeusza Różewicza. Festiwal będzie przebiegał pod hasłem Rok Julii Hartwig – w roku 2021 mija setna rocznicy urodzin tej zmarłej niedawno artystki.
Jej twórczość i myśl wyznaczyły kierunek programowy i tematyczny wydarzeń festiwalowych, takich jak: performance poetycki w wykonaniu zaproszonych aktorek, spotkanie z poetkami i reporterkami młodego pokolenia, pokaz dokumentu i rozmowa z przyjaciółmi Julii Hartwig, debata o płci w języku.
Wśród zaproszonych gości są m.in. Anda Rottenberg i prof. Zbigniew Mikołejko, Katarzyna Surmiak-Domańska, Małgorzata Rejmer, Aleksandra Lipczak, Agnieszka Wolny-Hamkało, Joanna Mueller, Dorota Landowska, Karolina Gorczyca.
Wydarzeniom literackim towarzyszyć będą m.in. spektakle, warsztaty i wernisaż plastyczny młodej artystki Dominiki Ruty inspirowany poezją Julii Hartwig, której praca znalazła się na plakacie festiwalu i jego materiałach wizualnych. Oprawa plastyczna festiwalu co roku będzie tworzona przez inną artystkę młodego pokolenia.
PROGRAM
14 października (czw)
19.00 – Kobieta Kalendarz – spektakl Fundacji Sztuka Ciała
Występują: Agata Brzozowska, Ewelina Grzechnik, Hanna Jurczak, Katarzyna Markowska, Joanna Płóciennik, Katarzyna Wróbel. Muzyka na żywo – Sambor Dudziński. Opieka artystyczna – Ewelina Ciszewska.
Ten rodzaj kobiecego manifestu bliski jest działaniom performatywnym – przypomina galerię żywych eksponatów. Każda z kobiet na swój symboliczny sposób „opowiada” swój własny kawałek świata, swoją codzienność wraz z towarzyszącymi jej rytuałami. Po zakończeniu działań aktorek pozostawione przez nie stanowiska stają się pretekstem dla widzów do własnych, spontanicznych działań oraz prób odnalezienia się w wykreowanych przez kobiety światach.
15 października (pt) tłumaczenie PJM
18.00 Wieczór inauguracyjny
Ułamki codzienności. Julia Hartwig – pokaz filmu (reż. Elżbieta Rottermund, Polska 2003, 42 min) i spotkanie z poetą i eseistą – Jarosławem Mikołajewskim oraz przyjaciółką i asystentką poetki – Anną Piotrowską. Oprawa muzyczna wieczoru: Sławomira Wilga (skrzypce).
Poza błękitem – wernisaż wystawy Dominiki Ruty.
Wystawie będą towarzyszyły działania interaktywne i performatywne w Czytelni Elektra (od 15 do 24 października 2021).
16 października (sob)
16.00-19.00 – Pokój Julii
Kilkugodzinny performance poetycki według scenariusza i w reżyserii Tomasza Cyza z udziałem: Sławomiry Łozińskiej, Doroty Landowskiej, Karoliny Gorczycy, Anny Próchniak, Weroniki Humaj.
Pięć aktorek w różnym wieku, o różnym doświadczeniu, o różnym głosie i temperamencie – w zaaranżowanej przestrzeni przeczyta pojedynczemu widzowi wybrane przez siebie utwory Julii Hartwig (wiersze, dzienniki, tłumaczenia, listy). Widz w milczeniu doświadczy spotkania z twórczością Poetki, ale także doświadczy wariacji jej zachowań (wspólne słuchanie muzyki, parzenie herbaty, siedzenie). Kilkuminutową wizytę w każdym z pokoi po wyznaczonej trasie spaceru zakończy teatralizowany finał.
19.00 – Z obcości nie bliskości rodzi się wiersz
Zakończenie performancu poetyckiego i spotkanie z Agnieszką Wolny-Hamkało – poetką nominowaną do Nagrody Literackiej Gdynia i Nagrody Polskiej Sekcji IBBY, Antoniną Tosiek – autorką debiutanckiej książki poetyckiej storytelling i Bianką Rolando – poetką, artystką sztuk wizualnych, wykładowczynią akademicką. Rozmowę prowadzi poetka, eseistka i redaktorka – Joanna Mueller.
17 października (nd)
17.00 – On, ona, ono – czyli płeć w języku i kulturze, tłumaczenie PJM
Czy język polski jest seksistowski i jaki obraz płci przechowuje kultura? Rozmawiają: prof. Renata Ziemińska – wykładowczyni Uniwersytetu Szczecińskiego, autorka książki Niebinarne i wielowarstwowe pojęcie płci, prof. Zbigniew Mikołejko – filozof, historyk i eseista, Aga Zano – autorka przekładu książki Dziewczyna, kobieta, inna Bernardine Evaristo. Debatę poprowadzi Mateusz Adamczyk – polonista, youtuber, autor książki Płeć w polszczyźnie.
19.00 – Obserwatorka świata, tłumaczenie PJM
Spotkanie z reporterkami: Katarzyną Surmiak-Domańską – autorką nominowanej do Nagrody Nike książki Ku Klux Klan. Tu mieszka miłość, Małgorzatą Rejmer – reportażystką piszącą o Bałkanach, laureatką Paszportów Polityki i Aleksandrą Lipczak, laureatką Nagrody Gombrowicza 2021, autorką reportaży o Hiszpanii. Rozmowę, inspirowaną dziennikami Julii Hartwig, prowadzi dziennikarka Monika Piątkowska.
24 października (nd)
11.00-13.00 – Herstorie miasta – warsztaty Stowarzyszenia Pedagogów Teatru
Prowadzenie: Iza Gawęcka i Alicja Brudło.
Miasto i jego herstorie to szczególna materia teatru. Lokalne sklepiki, targowiska, podwórka, ulice, a także przeszłość i zmienna teraźniejszość mają swoją dramaturgię i inspirują do pracy teatralnej. Jak pracować z herstoriami miejskimi, jak słuchać? Jak zbierać materiały do opowiadania o życiu, jak budować polifoniczne narracje, oddając głos ludziom miejsca? Na te pytania poszukamy odpowiedzi oraz podzielimy się inspiracjami z naszej pracy etnodramaturgicznej. Prowadzenie: Iza Gawęcka i Alicja Brudło.
Miasto i jego herstorie to szczególna materia teatru. Lokalne sklepiki, targowiska, podwórka, ulice, a także przeszłość i zmienna teraźniejszość mają swoją dramaturgię i inspirują do pracy teatralnej. Jak pracować z herstoriami miejskimi, jak słuchać? Jak zbierać materiały do opowiadania o życiu, jak budować polifoniczne narracje, oddając głos ludziom miejsca? Na te pytania poszukamy odpowiedzi oraz podzielimy się inspiracjami z naszej pracy etnodramaturgicznej. Prowadzenie: Iza Gawęcka i Alicja Brudło.
17.00 – A jednak pragniemy jej ponad wszystko, tłumaczenie PJM
O wolności w życiu i w sztuce rozmawiają: Anda Rottenberg – historyczka sztuki, krytyczka i publicystka, pisarka, organizatorka i kuratorka wystaw oraz Beata Stasińska – wydawczyni, redaktorka, współzałożycielka i przez lata redaktorka naczelna wydawnictwa W.A.B.
19.00 – Spis kobiet – spektakl Stowarzyszenia Pedagogów Teatru
Występują: Izabella Gawęcka, Alicja Brudło, Anna Sadowska, Iwona Konecka. Scenariusz i reżyseria: Dorota Ogrodzka, Izabella Gawęcka, Alicja Brudło, Anna Sadowska, Iwona Konecka. Research dramaturgiczny: Agnieszka Pajączkowska, Dorota Ogrodzka.
Spektakl dla widzów dorosłych.
Spis kobiet to spektakl-pułapka. Jej mechanizm tworzy się na naszych oczach, łapiemy się w nią sami, ulegając naszym przyzwyczajeniom w myśleniu o pracy i o kobietach. Tekst, na którym bazuje przedstawienie, powstał z rozmów i ze spotkań z kobietami pracującymi na ul. 1 Maja w Lublinie. Na krótkim odcinku miasta, pomiędzy dworcem kolejowym a ruchliwym skrzyżowaniem, mieści się ponad siedemdziesiąt punktów usługowych i handlowych. Pracują w nich kobiety: młode, starsze, zadowolone, sfrustrowane – ich głosy układają się w niejednorodną opowieść o zmieniającej się Polsce, o pieniądzach, o codziennym radzeniu sobie, o aspiracjach, o dzieciach, mężczyznach, o społeczeństwie.
WSTĘP NA WYDARZENIA
- Bezpłatne wejściówki na wszystkie wydarzenia i zapisy na warsztaty: on-line, kasa MIK Elektoralna 12, kasa@mik.waw.pl, tel. 783 708 380
- Uwaga. Wstęp na spektakl Spis kobiet (24 października) biletowany – bilety w cenie 20 zł, dostępne na platformie GoOut
Wszystkie wydarzenia z pętlą indukcyjną.
Wybrane wydarzenia są tłumaczone na Polski Języki Migowy PJM
